W dniach od 21 do 25 września 2025 r. odbył się w Zakopanem XXVI Kongres organizowany przez Stowarzyszenie Sędziów Rodzinnych w Polsce pod hasłem "Aktualne Wyzwania Sądownictwa Rodzinnego". W Kongresie wzięli udział sędziowie z całej Polski. Co roku Kongres cieszy się dużym zainteresowaniem i chętnych jest więcej niż miejsc. Wszyscy uczestnicy otrzymali materiały dydaktyczne przygotowane przez Instytut Ekspertyz Sądowych im.Prof.dra Jana Sehna w Krakowie wydane w ramach serii Wymiar sprawiedliwości przyjazny dzieciom dotyczące między innymi metodyki wysłuchiwania i przesłuchiwania małoletnich dzieci w procesie cywilnym i karnym, a także książki Marty Wroniszewskiej pt.: "Matka bez wyboru. O kobietach, które opuściły swoje dzieci".



Pierwszego dnia powitała uczestników Prezeska Ewa Ważny - niestety po raz ostatni, gdyż we wrześniu dobiegła końca kadencja obecnego Zarządu Stowarzyszenia.



Wyjątkowym gościem Kongresu był Sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku Józef Musioł - Honorowy Prezes Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w Polsce, który mimo swoich 92 lat, zechciał nas zaszczycić swoją obecnością. . Byliśmy niezmiernie wzruszeni kiedy przekazywał nam "strzępy" swoich wspomnień związanych z trudnościami w funkcjonowaniu wymiaru sprawiedliwości od czasów swojej młodości.



Temat kontynuował Sędzia Sądu Najwyższego Dariusz Zawistowski, który omówił aktualne orzecznictwo TSUE i sądów dotyczące kwestii ustrojowych.



Przed Kongresem został ogłoszony konkurs dla sędziów na pracę o temacie tegorocznego Kongresu tj. "Aktualne wyzwania sądownictwa rodzinnego". Sędzia Katarzyna Kościów-Kowalczyk - jako Przewodnicząca komisji konkursowej - ogłosiła wyniki konkursu i wręczyła nagrody, które otrzymali: I nagroda -sędzia Barbara Trokowska-Stempnik z Sądu Rejonowego w Toruniu, II nagroda sędzia Katarzyna Medyk-Cieśla z Sądu Rejonowego w Oleśnicy i III nagroda sędzia Agnieszka Jasińska z Sądu Rejonowego w Lesznie.



Nagrodzone prace można przeczytać na naszej stronie internetowej, do czego gorąco zachęcamy, gdyż są bardzo ciekawe i wartościowe.



Uczciliśmy również pamięć naszej długoletniej aktywnej członkini Stowarzyszenia i nieodżałowanej koleżanki - sędzi Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie Katarzyny Wilczyńskiej, która zmarła nagle w dniu 26 grudnia 2024 r. Magdalena Szafranek odczytała list o Kasi napisany przez jej męża.



Pierwszym prelegentem tego dnia była Ewa Wach - psycholożka, kierownik Zakładu Psychologii Sądowej, Instytut Ekspertyz Sądowych im. prof. dra Jana Sehna w Krakowie. Jej wykład dotyczył zaburzeń psychicznych rodziców jako czynnik ryzyka krzywdzenia dziecka. Zwróciła ona uwagę na szczególne zachowania rodziców, które powinny wzbudzić czujność sędziego w sprawie, bowiem mogą prowadzić do poważnych konsekwencji dla zdrowia oraz życia dziecka. W skrajnych przypadkach może bowiem dojść do zabójstwa dziecka przez rodzica.



Następnie Robert Rejniak - doktor nauk społecznych, pedagog, psychoterapeuta specjalizujący się w problemach adolescencji, certyfikowany specjalista psychoterapii uzależnień, wykładowca akademicki - omówił możliwości zastosowania dialogu motywującego w pracy z nieletnimi doświadczającymi demoralizacji, uzależnień, kryzysów emocjonalnych i rozwojowych. Jego wykład dotyczył trudności, jakich doświadczają nastolatkowie w związku z własnym rozwojem emocjonalnym i w zetknięciu z problemami współczesnego świata - braku należytej uwagi rodziców, nieprawidłowymi wzorcami rodzinnymi, łatwym dostępem do środków odurzających, brakiem bezpośrednich relacji rówieśniczych. Zwrócił uwagę na to, jak należy rozmawiać ze współczesnym nastolatkiem stosując właśnie dialog motywujący, aby rozmowa ta odniosła oczekiwany skutek w postaci pozytywnej zmiany zachowania. Opisał skutki programu "Fred goes net" organizowanego przez Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom. Są to terapeutyczne zajęcia grupowe dla młodzieży mającej problem z używkami, do którego może kierować nieletnich również sąd. Zachęcamy do zapoznania się ze stroną internetową tego programu.



Po wykładach odbyło się spotkanie z prelegentami, na którym sędziowie mogli zadawać pytania i dzielić się swoimi doświadczeniami w prezentowanej tematyce.

Pierwszy dzień Kongresu zakończył się uroczystą kolacją, na której podziękowano sędziom, którzy w tym roku przeszli w stan spoczynku tj. Sędzi Sądu Rejonowego w Gdyni Joannie Buławskiej i Sędziemu Sądu Rejonowego w Ostrołęce Andrzejowi Piersie.



Drugi dzień Kongresu rozpoczął się spotkaniem z Dyrektorką Departamentu Spraw Rodzinnych i Nieletnich w Ministerstwie Sprawiedliwości Dorotą Łopalewską, która przedstawiła obecną pracę Ministerstwa nad wdrożeniem umożliwienia asesorom sądowym orzekania w wydziałach rodzinnych sądów rejonowych. Jak bowiem wiadomo wydziały rodzinne przeżywają ogromny kryzys kadrowy i związane z tym przeciążenie sędziów ilością rozpoznawanych spraw i wykonywaniem dodatkowych pilnych zadań. W planach Ministerstwa jest również stworzenie odrębnych wydziałów rodzinnych II instancji na szczeblu sądów okręgowych i usprawnienie działalności OZSS, aby skrócić czas oczekiwania na opinie. Ważną informacją dla sędziów rodzinnych jest również planowana zmiana w statystyce polegająca na uwzględnieniu w niej spraw wykonawczych. Wydziały rodzinne mają również zasilić referendarze, którzy mają otrzymać szersze kompetencje w sprawach rodzinnych. Mamy nadzieję na powodzenie w realizacji tych prac, gdyż dają one nadzieję na polepszenie warunków pracy sędziów rodzinnych.



Następnie dr hab. Kinga Flaga-Gieruszyńska - prof. Uniwersytetu Szczecińskiego - członkini Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Rodzinnego - przedstawiła zmiany, nad którymi pracuje Komisja i które chciałaby przeprowadzić jak najszybciej. Jest to w szczególności likwidacja orzekania o winie w rozpadzie małżeństwa i doprecyzowanie zasad orzekania o alimentach między małżonkami w wyroku rozwodowym, właściwe i kompleksowe uregulowanie pieczy współdzielonej w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, wprowadzenie przepisów wykonawczych do kodeksu rodzinnego, wprowadzenie możliwości uzyskania rozwodu pozasądowego tj. na podstawie decyzji kierownika USC w przypadku zgody obu małżonków i braku małoletnich dzieci.



Dr Katarzyna Kamińska - adiunkt na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, radczyni prawna, przedstawiła problematykę pieczy współdzielonej w Polsce na tle prawnoporównawczym. Z uwagi na to, że instytucja pieczy współdzielonej stosowana jest w polskim systemie prawnym dopiero od niedawna i jej ogólny kształt formuje się bardziej dzięki praktyce orzeczniczej, gdyż nie jest kompleksowo uregulowana w przepisach, wiedza o tym jak funkcjonuje ta instytucja w innych państwach, jakie są korzyści i ryzyka z nią związane, jest szczególnie cenna i interesująca.



Kolejną prelegentką tego dnia była Anna Szczyrek-Bizoń - psychoterapeutka, była kierownik OZSS w Bielsku - Białej. Temat jej wystąpienia "przemoc w związku a przemoc poseparacyjna" był niezwykle ciekawy i przydatny w praktyce, bowiem z przemocą w relacji i po jej zakończeniu sędziowie spotykają się dość często. Omówione zostały czynniki ryzyka, jakie wpływają na kształtowanie się osobowości skłonnej do przemocy, rodzaje przemocy, charakterystyczne cechy i zachowania osób stosujących przemoc, wykorzystywanie dzieci do działań przemocowych i odwetowych na małżonku/partnerze oraz różnice między przemocą, a konfliktem.



W drugim dniu Kongresu miało miejsce ważne wydarzenie dla naszego Stowarzyszenia, gdyż odbyło się Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w Polsce. Prezeska Stowarzyszenia Ewa Ważny przedstawiła działalność Zarządu w ciągu jego 4-letniej kadencji i udzielono absolutorium Zarządowi, po czym wybrany został nowy Zarząd, w skład którego weszli: Katarzyna Piotrowska, Maja Jabłońska, Tomasz Błaszkiewicz, Agnieszka Oczkowska-Kochańska, Anna Urbańska, Monika Czajka, Magdalena Szafranek, Aneta Szwedowska, Katarzyna Żmuda i Katarzyna Mituta-Nawrocka. Wybrana została nadto Komisja Rewizyjna i Sąd Koleżeński. Nowy Zarząd wybrał na Prezeskę Katarzynę Piotrowską, a na Wiceprezesów Maję Jabłońską i Tomasza Błaszkiewicza.



Wieczorem zaś miał miejsce wspaniały koncert zespołu Bekasy, w skład którego wchodzą m.in.sędzia Katarzyna Szeligowska - śpiew i sędzia Tomasz Błaszkiewicz- gitara, a nadto prof.Przemysław Polański - gitara, Kamil Kowalski- gitara i Dariusz Dudek- perkusja. Zespół Bekasy wystąpił już na zeszłorocznym Kongresie, ale przez kolejny rok niesamowicie poszerzył repertuar. Byliśmy uczestnikami 2-godzinnego koncertu na wysokim poziomie, z różnorodną muzyką rockową polską i zagraniczną. Publiczność była rozemocjonowana od pierwszego do ostatniego dźwięku, a muzycy się nie oszczędzali. Zespół Bekasy dostarczył nam niesamowitych przeżyć i wzruszeń.





Trzeci dzień Kongresu rozpoczął się od wystąpienia dr. hab. prof. ALK i przedstawiciela Wydawnictwa C.H.Beck Przemysława Polańskiego na temat wykorzystania systemu Legalis i sztucznej inteligencji w sprawach rodzinnych.



Następnie wystąpił Arkadiusz Michałowski z Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej - Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie, który przedstawił prelekcję na temat cyberprzemocy i uzależnienia od ekranu. Wykład bardzo ciekawy zwłaszcza w kontekście ogólnopolskiej dyskusji na temat przydatności przedmiotu "edukacja zdrowotna", gdzie cały dział poświęcony jest m.in. na zrozumienie sytuacji cyberprzemocy, hejtu, mowy nienawiści, groomingu, patostreamingu, sharentingu i profilaktyki uzależnienia od Internetu i gier komputerowych. Ryzyko dla prawidłowego rozwoju psychicznego i emocjonalnego związane z zagrożeniami istniejącymi w Internecie jest ogromne, gdy korzysta z niego nieświadoma tych zagrożeń młodzież, bo może łatwo stać się ofiarą np. szantażu seksualnego. Ze statystyk wynika, że w porównaniu z innymi krajami europejskimi w Polsce jest najwięcej samobójstw młodzieży. Niestety większość rodziców nie ma w ogóle świadomości o tych zagrożeniach ani wiedzy, co ich dzieci robią w sieci, na co również wskazują aktualne badania. My również dowiedzieliśmy wielu interesujących faktów i wyników badań w tym zakresie.



Dorota Pudzianowska - doktor hab. nauk prawnych, adiunkt na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, adwokatka, przedstawiła wykład na temat traktowania stron ze szczególnymi potrzebami, w szczególności osób z niepełnosprawnościami, począwszy od planowania rozprawy, po metodykę zadawania pytań, zwracania się do takiej osoby, aby nie poczuła się upokorzona, używania prawidłowej terminologii. Wykład dotyczył również równego traktowania osób z uwagi na wiek, rasę, pochodzenie, płeć, orientację seksualną. Dla tych, którzy chcieliby zgłębić tą tematykę, na stronie gov.pl znajduje się do pobrania pdf publikacji "Równe traktowanie uczestników postępowania- przewodnik dla sędziów i prokuratorów".



Na zakończenie Agnieszka Jasińska sędzia Sądu Rejonowego w Lesznie omówiła temat "Dziecko neuroróżnorodne i jego rodzic w sądzie". Jest to problematyka niezmiernie aktualna, bo jako sędziowie rodzinni spotykamy się z nią na co dzień, zwłaszcza gdy coraz więcej dzieci posiada różnorodne diagnozy i orzeczenia, które należy brać pod uwagę orzekając o władzy rodzicielskiej, o sposobie sprawowania opieki nad dziećmi, kontaktach i alimentach. Wykład dotyczył problemów, z którymi borykają się rodzice, nie tylko tych bieżących związanych z opieką nad dziećmi neuroróżnorodnymi, ale również związanych z zorganizowaniem właściwej terapii - wobec braku systemowej pomocy ze strony Państwa, i dodatkowych kosztów, które muszą ponosić.



Nasze wykłady jak co roku komentował swoimi rysunkami sędzia Arkadiusz Krupa. Każdy z prelegentów otrzymał na pamiątkę oprawiony obrazek będący kwintesencją treści jego wykładu.



Po zakończeniu wszystkich prelekcji nowa Prezeska Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w Polsce Katarzyna Piotrowska podsumowała Kongres, a uczestnicy przyjęli uchwałę, która zawiera aktualne postulaty sędziów do władzy wykonawczej i ustawodawczej dotyczące zmian w różnych obszarach funkcjonowania przepisów prawa i działania sądów rodzinnych. Zachęcamy do zapoznania się z treścią uchwały dostępnej na naszej stronie internetowej.

Wieczorem miało miejsce pasjonujące spotkanie literackie z Beatą Sabałą-Zielińską - dziennikarką i autorką książek o Zakopanem i górach. Nasza gościni w sposób niezwykle barwny opowiadała o historii Zakopanego, przyczynach kształtowania się specyficznych cech górali z Tatr, ludzi, którzy odwiedzali Zakopane i mieli udział w kształtowaniu jego niezwykłego charakteru. W swojej ostatniej książce "Kryminalne Zakopane" opisała najgłośniejsze zbrodnie Podhala.



Zarząd Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w Polsce dziękuje wszystkim uczestnikom za udział w Kongresie i zaprasza na kolejny XXVII Kongres, który odbędzie się w dniach 20-24 września 2026 r. w Zakopanem.

Do zobaczenia !!!!