Szanowni Państwo, informujemy, że w Dzienniku Ustaw poz. 2245 z dnia 5 grudnia 2017 r., opublikowana została ustawa z dnia 12 października 2017 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Ustawa wejdzie w życie z dniem 5 stycznia 2018 r.

1. W ramach Kodeksu postępowania cywilnego ustawa obok istniejącej podstawy do zlecania wywiadów w postępowaniu rozpoznawczym dotyczącym małoletnich (art. 570¹ § 1) wprowadza podstawę prawną do zlecania wywiadów:

a) w postępowaniu wykonawczym prowadzonym w sprawach opiekuńczych małoletnich (art. 570¹ § 1¹)
b) po powzięciu przez sąd opiekuńczy wiadomości o zdarzeniu mogącym stanowić podstawę faktyczną do wszczęcia postępowania z urzędu, o czym mowa w art. 572 § 1 (art. 570¹ § 1¹)
c) na etapie postępowania rozpoznawczego (ustalenie możliwości sprawowania opieki lub kurateli) i wykonawczego ( ustalenie sposobu sprawowania opieki lub kurateli i warunków życiowych osoby pozostającej pod opieką lub kuratelą) - w przypadku osób dorosłych (art. 570^1a).

Należy zwrócić uwagę, że przeprowadzanie wywiadów przez kuratora w sprawach Opm czy Op, nie wymaga zarządzania ich przez sąd co 6 miesięcy, jak w przeszłości, lecz jedynie wówczas gdy sąd w ramach sprawowanego nadzoru uzna to za potrzebne. Ponadto należy pamiętać, że o ile w sprawach Opm gdy kurator sprawuje nadzór nad sposobem wykonywania władzy rodzicielskiej, akta wykonawcze pozostają w dyspozycji kuratora, w sprawach Op już nie. Akta te pozostają w dyspozycji sądu, gdyż to wyłącznie sąd sprawuje nadzór nad opieką i kuratelą, a kuratorowi jedynie zleca przeprowadzenie wywiadu ad hoc, stosowanie do potrzeb wykonywanego nadzoru.

Zmiany w obrębie art. 570¹§ 1 i 3 mają charakter porządkujący.

2. W sprawach dotyczących leczenia odwykowego zlecenie wywiadu środowiskowego ma na celu ustalenie, czy zachodzą przesłanki pozamedyczne o jakich mowa w art. 24 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Wywiad będzie mógł zlecany zarówno przed wydaniem orzeczenia o obowiązku podjęcia leczenia odwykowego (art. 30a), jak też w toku postępowania o ustanie tego obowiązku bądź zmianę rodzaju zakładu leczenia odwykowego (art. 34 ust. 4a).

3. W sprawach o umieszczanie w szpitalu psychiatrycznym bez zgody lub domu pomocy społecznej bez zgody, wywiad pozwoli ustalić istnienie przesłanek wskazanych w art. 29 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego (niezdolność do samodzielnego zaspokajania potrzeb życiowych), w przypadku potencjalnego umieszczenia w szpitalu psychiatrycznym lub w art. 38 tej ustawy (możliwość korzystania z opieki innych osób), w przypadku ewentualnego kierowania do domu pomocy społecznej (art. 42a).

Potrzeba nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego we wskazanym zakresie powstała m.in. na skutek niezamieszczenia w obowiązującym rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 grudnia 2015 r. - Regulamin urzędowania sądów powszechnych uregulowań, jakie zawierały § 259 i 260 Regulaminu z dnia 23 lutego 2007 r.

Wprowadzenie podstawy prawnej do zlecania wywiadów środowiskowych w sprawach prowadzonych na podstawie przepisów wskazanych ustaw szczególnych uzasadnia charakter tych spraw. Ponadto ich przebieg może rodzić konieczność podjęcia czynności lub zainicjowania postępowania z urzędu przez sąd w innej sprawie (potrzeba ingerencji we władzę rodzicielską wynikła z ustalenia zagrożenia dobra dziecka na skutek nadużywania alkoholu lub przebiegu choroby psychicznej, sygnalizacja wynikająca z ustalenia możliwości popełnienia przestępstwa przeciwko rodzinie). Dodatkowo informacje zebrane przez kuratora sądowego w drodze wywiadu środowiskowego stanowić będą dla sądu instrument weryfikacji danych pochodzących od wnioskodawcy, co ma istotne znaczenie dla ochrony interesów osób, których postępowanie dotyczy. Zarówno jednak w przypadku postępowania o leczenie odwykowe jak i o umieszczenie w szpitalu psychiatrycznym czy domu pomocy społecznej bez zgody, z instrumentu tego należy korzystać w sposób wyważony, mając na uwadze dokonane ustalenia, w szczególności dotyczące możliwych zachowań uczestnika także w reakcji na obecność kuratora w jego otoczeniu. To zawszy jedynie możliwość zlecenia wywiadu w przypadku określonych wątpliwości, a nie obowiązek jego zlecania.


   Pobierz plik:
Ustawa z dnia 12 października 2017 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawy o ochronie zdrowia psychicznego